2017年9月全国英语等级考试二级阅读理解模拟题(

百度 　　“脑梗的人，如果不及时救治，会留下后遗症，严重的更有生命危险”，吴小波看了看表，距离到达洛杉矶还有几个小时的时间，而飞机上的急救物品清单里只有简单的糖水盐水和治疗心脏病等急救药物，他用“不太流利的英语”极力跟乘务人员解释，“患者需要尽快下飞机治疗”。

Republika Slovenija
Zastava Grb
Himna: "Zdravljica"
Polo?aj Slovenije na karti Polo?aj Slovenije
Glavni grad		Ljubljana 46°03′N 14°30′E
Najve?i grad		Ljubljana
Slu?beni jezik		slovenski
Etni?ke grupe		83% Slovenci 2% Srbi 2% Hrvati 1% Bo?njaci 12% drugi
Dr?avno ure?enje		Republika
? Predsjednica		Nata?a Pirc Musar
? Premijer		Robert Golob
Zakonodavstvo
Nezavisnost		od SFR Jugoslavije
? Priznato		25. juni 1991.
Povr?ina
? Ukupno		20.273 km2 (153.)
? Vode (%)		0,7
Stanovni?tvo
? Ukupno (2022.)		▲2,110,547 (144.)
? Gusto?a		102/km2 (106.)
BDP (PKM)		Procjena 2023.
? Ukupno		$111 milijarde US$ (38.)
? po stanovniku		$52,517
Gini (2017.)		▲23,7
HDI (2021.)		▲0.918 (vrlo visok) (23.)
Valuta		euro (do 2007. slovenski tolar)
Vremenska zona		srednjoevropsko vrijeme, UTC+1 i UTC+2
Topografija
? Najvi?a ta?ka		Triglav 2864 m
Pozivni broj		+386
Internetska domena		.si

Slovenija, zvani?no Republika Slovenija, jest evropska dr?ava smje?tena na krajnjem sjeveru Sredozemlja i krajnjem jugu Srednje Evrope. Ona na zapadu grani?i s Italijom, na sjeveru s Austrijom, na sjeveroistoku sa Ma?arskom, a na istoku i jugu sa Hrvatskom. Slovenija le?i na spoju alpskog, sredozemnog, panonskog i dinarskog svijeta. Povr?ina Slovenije iznosi 20.273 km², po ?emu ona spada u srednje velike evropske dr?ave. Du?ina dr?avne granice iznosi 1.382 km, od ?ega je 921 km kopnene, 413 km rije?ne te 47 km morske granice. Slovenska obala Jadranskog mora duga je 46,6 km. Glavni grad joj je Ljubljana, privredno, kulturno i politi?ko sredi?te dr?ave, a najvi?i vrh je Triglav (2864 m).

Kroz slovensku historiju smjenjivali su se kulturni utjecaji iz srednjoevropskog i apeninskog kulturnog prostora. Prema popisu iz 2021. Slovenija je imala 2.108.977 stanovnika. Slovenci predstavljaju oko 83% stanovni?tva, dok je najve?i udio, u ustavu spomenutih manjina, Ma?ara (0,32%), Italijana (0,11%) i Roma (0,17%). Zvani?ni i nacionalni jezik je slovenski (slov. sloven??ina), dok u podru?jima gdje je naseljena italijanska i ma?arska manjina, slu?beni jezici su i italijanski odnosno ma?arski.

Slovenija je svoju dr?avnost zasnovala na plebiscitu o samostalnosti odr?anom 23. decembra 1990. ali ju je morala i braniti tokom kratkotrajnog slovenskog rata, nakon ?to je 25. juna 1991. godine proglasila nezavisnost. Po politi?kom ure?enju, ona je parlamentarna demokratija. U Ujedinjene narode primljena je 22. maja 1992. Danas je ?lanica Vije?a Evrope, Svjetske trgova?ke organizacije, OSCE-a, NATO saveza, ?engenskog sporazuma i drugih svjetskih organizacija. Pristupila je u punopravno ?lanstvo Evropske unije 1. maja 2004. godine.

Historija

Glavni ?lanak: Historija Slovenije

Slavenski preci dana?njih Slovenaca doselili su se na podru?je dana?nje Slovenije vjerovatno u 6. vijeku. U 7. vijeku nastala je Karantanija, prva dr?ava alpskih Slavena. Godine 745. Karantanija je u zamjenu za odbranu protiv Avara priznala vlast Bavarske, a zadr?ala je neke oblike unutra?nje samostalnosti nakon preoblikovanja u jednu od frana?kih grofovija 828. godine. Ve? u 7. vijeku se na prostoru sredi?nje Slovenije uobli?ila jedna slovenska plemenska zajednica, Karniola, koja je u 8. vijeku tako?er bila uklju?ena u okvir frana?ke dr?ave. Po?ev od 8. vijeka iz Salzburga i Akvileje po?elo se ?iriti kr??anstvo u Sloveniji.

Oko 1000. godine napisani su Bri?inski spomenici, prvi pisani dokument na slovenskom i prvi slavenski dokument na latinici. U 14. vijeku ve?i dio dana?nje Slovenije pada pod vlast Habsburgovaca. Slovenija se tada dijeli na pokrajine: Kranjsku, Gori?ku, ?tajersku, Koru?ku, Trst i Istru. Godine 1848. brojne narode zahvata narodni preporod, pa i Slovenci imaju politi?ki program koji tra?i ujedinjenu Sloveniju. Kad se 1918. godine raspala Austro-Ugarska, a Italija zauzela pokrajine Primorsku i Istru, te dio Dalmacije, osnovana je Dr?ava Slovenaca, Hrvata i Srba koja se ubrzo ujedinila sa Kraljevinom Srbijom u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca koja se 1929. preimenovala u Kraljevinu Jugoslaviju.

Kraljevina Jugoslavija se raspala nakon Drugog svjetskog rata, a Slovenci su se pridru?ili Demokratskoj federativnoj Jugoslaviji ?to je zvani?no objavljeno 10. augusta 1945. godine. Dr?ava je 29. novembra 1945. preimenovana u FNRJ (Federativnu narodnu republiku Jugoslaviju) te je kasnije 1963. postala SFRJ.

Dana?nja Republika Slovenija je na osnovu plebiscitnog odlu?ivanja objavila svoju nezavisnost od SFRJ 25. juna 1991. godine.

Simboli

Zastava

Zastava Slovenije sastoji se od tri jednako ?iroke vodoravne pruge bijele, plave, i crvene boje. Grb Slovenije na zastavi se nalazi pri vrhu na lijevoj strani. Na grbu je bijeli Triglav, najvi?a planina u Sloveniji, na plavoj pozadini; pod njim su dvije valovite plave linije koje ozna?avaju Jadransko more i lokalne rijeke. Iznad planine su tri ?estokrake zvijezde.

Boje zastave su pan-slavenske, ali su se upotrebljavale i ranije na biv?im zastavama i podrazumjevaju se kao narodne boje Slovenije. Prvi put su kori?tene na zastavi iz 1848. godine za vrijeme rasta slavenskog nacionalizma.

Za vrijeme Jugoslavije, slovenska zastava je nastavila simbolizirati Sloveniju. 1945. godine, u sredinu zastave stavljena je crvena zvijezda, koja je onda bila simbol Socijalisti?ke Republike Slovenije. Nakon osamostaljenja Slovenije od Jugoslavije, zvijezda je zamjenjena novim grbom. Nova zastava je prihva?ena 27. juna 1991.

Grb

Grb Slovenije sastoji se od plavog ?tita s crvenim obrubom na kojem se nalazi stilizirani prikaz bijele planine - Triglava. Ispod te planine su dvije vijugave linije koje simbolizuju rijeke i more, a iznad Triglava su tri zlatne, ?estokrake zvijezde koje ?ine trokut. Zvijezde poti?u s grba celjskih grofova.

Grb se nalazi i na slovenskoj zastavi.

Himna

Zdravljica je pjesma koju je napisao France Pre?eren. Sedma strofa pjesme je tako?er himna Republike Slovenije.

Geografija

Glavni ?lanak: Geografija Slovenije

Reljef Slovenije

Geografski, Slovenija se nalazi u jugoisto?noj Evropi, na raskri?ju Alpa, Dinarskih planina, Panonske nizije i Sredozemlja. Njeno podru?je je mje?avina utjecaja alpske, sredozemne i kopnene klime. Vi?e od polovine njene povr?ine (54%) prekrivaju ?ume. Prema podacima FAO-a, ?ume u Sloveniji zauzimaju 1.076.474 hektara, po ?emu je, poslije Finske i ?vedske, tre?a u Evropi. U sjeverozapadnom dijelu dr?ave preovladavaju Alpe sa najvi?im vrhom Triglavom (2864 m). U pravcu prema moru prostire se pokrajina Kras (bos. kr?). Njen podzemni svijet sadr?i neke od najveli?anstvenijih podzemnih galerija u Evropi. Neke od poznatijih su Postojnska jama i ?kocjanske jame, koje su isklesale podzemne vode, a u njima se nalaze prelijepi pe?inski ukrasi. Stoga ih je UNESCO stavio na Spisak svjetske i kulturne ba?tine.

Granice

• S Hrvatskom – 670 km
• S Austrijom – 318 km
• S Italijom – 280 km
• S Ma?arskom – 102 km

Du?ina morske obale iznosi 46,69  km.

Geografske odrednice

• Centralna geometrijska ta?ka: Slivna, 46°07′11.8″N 14°48′55.2″E;
• krajnji sjever: Budinci, 46°52′37.52″N 16°14′18.14″E;
• krajnji jug: Damelj, 45°25′18.34″N 15°10′56.06″E;
• krajnji istok: Pince–Marof, 46°28′33.76″N 16°36′07.69″E;
• krajnji zapad: Robidi??e, 46°17′54.05″N 13°23′47.81″E.

Vazdu?na linija po geografskoj ?irini iznosi 1° 287' odn. 163 km. Vazdu?na linija po geografskoj du?ini iznosi 3° 13' odn. 248 km.

Geologija

Slovenija se nalazi u prili?no aktivnoj seizmi?koj zoni, zbog svog polo?aja na relativno malehnoj Jadranskoj plo?i, stje?njenoj izme?u evroazijske plo?e na sjeveru i afri?ke plo?e na jugu, te se rotira suprotno kazaljki sata. Stoga je zemlja na raskr??u tri va?ne geotektonske jedinice: Alpe na sjeveru, Dinaridi na jugu i Panonski basen na istoku. Nau?nici su uspjeli identificirati oko 60 razornih zemljotresa koji su ovo podru?je pogodili u pro?losti. Osim toga, mre?a seizmi?kih stanica je aktivna ?irom dr?ave. Mnoga podru?ja Slovenije imaju karbonatnu povr?inu, te se ispod njih nalazi veoma razvijen kra?ki pozdemni sistem (pe?ina, jama i dr).

Klima

Razni oblici oblaka iznad Julijskih Alpa (sjeverozapadna Slovenija), pogled sa vrha Mangart u septembru 2007.

Slovenija se nalazi na geografskim ?irinama umjerene klime. Na njenu klimu tako?er uti?e i raznolikost reljefa, kao i uticaji Alpa i Jadranskog mora. Na sjeveroistoku dr?ave, prete?no je kontinentalna klima sa najve?im razlikama izme?u zimskih i ljetnih temperatura. U priobalnim podru?jima preovladava sredozemna klima. Efekti mora na temperaturu vidljivi su sve do doline rijeke So?e, dok je o?tra alpska klima zastupljena u vi?im planinskim podru?jima. Postoji sna?na interakcija izme?u ova tri klimatska sistema na gotovo cjelokupnom podru?ju dr?ave.

Padavine se znatno razlikuju od regije do regije, sa preko 3500 mm godi?nje u pojedinim zapadnim podru?jima, te opada idu?i ka istoku na oko 800 mm u Prekmurju. Snijeg je dosta ?est tokom zime, a rekord snje?nih padavina u Ljubljani zabilje?en je 1952. sa izmjerenih 146 cm. U pore?enju sa Zapadnom Evropom, Slovenija nije vjetrovita dr?ava, jer je relativno dobro zaklonjena padinama alpskih planina. Prosje?na brzina vjetra ni?a je nego u nizijama susjednih dr?ava. Zbog neravnog terena, ?esti su lokalni vertikalni vjetrovi na dnevnoj osnovi. Osim ovih, postoje tri vrste vjetra od naro?itog regionalnog zna?aja: bura, jugo i fen. Jugo i bura karakteri?u primorske dijelove Slovenije. Jugo je obi?no topao i vla?an vjetar, dok je bura naj?e??e sna?an i hladan. Fenski vjetar je tipi?an za alpske predjele na sjeveru dr?ave. Op?enito, u Sloveniji su prete?ni sjeveroisto?ni, jugoisto?ni i sjeverni vjetrovi.

Hidrologija

Teritorija Slovenije najve?im dijelom (16.423 km² odnosno 81%) pripada slivu Crnog mora, dok samo manjim dijelom (3.850 km² odnosno 19%) pripada slivu Jadranskog mora. Ova dva sliva su podijeljena u manje jedinice u zavisnosti od njenih glavnih rijeka: rijeke Mura, Drava i Sava sa pritokom Kolpom, te rijeke jadranskog sliva.

Vlada

Predsjedni?ka pala?a u Ljubljani

Slovenija je parlamentarna demokratska republika sa vi?estrana?kim sistemom. Na ?elu dr?ave je predsjednik, koji se bira na op?im izborima i ima vrlo va?nu integrativnu ulogu. Bira se na mandat od pet godina uz ograni?enje od najvi?e dva uzastopna mandata. On uglavnom ima ulogu predstavljanja dr?ave, a ujedno je i vrhovni zapovjednik vojske Slovenije.

Izvr?ni i upravni organi u Sloveniji su Vlada Republike Slovenije, na ?ijem je ?elu premijer te vije?e ministara odnosno kabinet vlade, koju bira Narodna skup?tina Slovenije (slov. Dr?avni zbor Republike Slovenije). Zakonodavni organ ?ini dvodomni Parlament Slovenije, ?ija je karakteristika asimetri?na dualnost. Najve?a zakonodavna mo? je koncentrirana u Narodnoj skup?tini od 90 ?lanova. Od njih, 88 ?lanova biraju svi gra?ani dr?ave po sistemu proporcionalnog predstavljanja, dok preostala dva ?lana skup?tine biraju registrovani ?lanovi autohtonih ma?arskih i italijanskih manjinskih zajednica. Izbori se odr?avaju svake ?etiri godine. Dr?avno vije?e Slovenije (slov. Dr?avni svet Republike Slovenije) sa?injava 40 ?lanova, koji su imenovani tako da predstavljaju socijalne, ekonomske, profesionalne i lokalne interesne grupe, ima dosta ograni?enu savjetodavnu i kontrolnu ulogu.

Period od 1992. do 2004. bio je obilje?en vla??u stranke "Liberalna demokratija Slovenije", koja je bila odgovorna za postepeni prijelaz iz titoisti?ke privrede u kapitalisti?ku tr?i?nu. Me?utim, ova stranka je kasnije dobila mnogo kritika od strane neoliberalnih ekonomista, koji su tra?ili dosta br?e tranzicijske "rezove". Predsjednik Liberalne demokratije Slovenije bio je Janez Drnov?ek, koji je bio i premijer Slovenije izme?u 1992. i 2002. te predsjednik Slovenije od 2002. do 2007. Mnogi ga smatraju za najutjecajnijeg slovenskog politi?ara 1990tih, zajedno sa predsjednikom Ku?anom (koji je bio predsjednik od 1991. do 2002).

Period od 2005. do 2008. bio je obilje?en ogromnim entuzijazmom zbog priklju?enja dr?ave Evropskoj uniji. Tokom prvog mandata vlade Janeza Jan?e, po prvi put nakon osamostaljenja, slovenske banke su zabilje?ile da njihov omjer kredita i depozita izmi?e kontroli. Uzrok tome je bilo prezadu?ivanje kod inostranih banaka i prekomjerno kreditiranje svojih klijenata, naro?ito lokalnih tajkuna.

Nakon izbijanja finansijske krize 2007–2010. i evropske du?ni?ke krize, koalicija lijevog centra koja je naslijedila Jan?inu vladu nakon izbora 2008. suo?ila se sa posljedicama prekomjernog kreditiranja u periodu 2005–2008. Poku?ane su odre?ene reforme koja bi pomogle u ekonomskom oporavku, ali su one nai?la na studentske i radni?ke proteste koje je predvodio jedan student, koji je kasnije postao ?lan Jan?inog SDS-a. Predlo?ene reforme su odgo?ene nakon provedenog referenduma. Vlada lijevog centra je smijenjena nakon ?to joj je izglasano nepovjerenje. Janez Jan?a je pove?anje potro?nje i prekomjerno zadu?ivanje prebacio na teret vlade koja je do?la na vlast, a predlagao je stroge mjere ?tednje, iste one za koje se zalagao da se odlo?e.

Privreda

Glavni ?lanak: Privreda Slovenije

Od 2007. Slovenija je dio Eurozone (tamno plavo).

Slovenija ima relativno razvijenu ekonomiju, a njen dohodak po glavi stanovnika je najvi?i me?u svim slavenskim zemljama. Slovenija je 2007. bila prva "nova" ?lanica EU koja je uvela euro kao svoju valutu, zamjenjuju?i dotada?nji slovenski tolar. Od 2010. ona je postala i ?lanica OECD-a. Unutar dr?ave postoji velika razlika u blagostanju izme?u raznih subregija. Me?u ekonomski najprosperitetnije regije Slovenije ubrajaju se centralna Slovenija koja uklju?uje i prijestolnicu Ljubljanu te zapadne slovenske regije, kao ?to su Gori?ka i Obalno-kra?ka. Statisti?ki najsiroma?nije regije su Pomurska, Zasavska i Primorsko-notranjska regija.

U Sloveniji je u periodu 2004–2006. ekonomski rast iznosio je prosje?no 5% godi?nje, dok je 2007. njena ekonomija narasla za gotovo 7%. Rast je bio poduprt velikim zadu?ivanjem naro?ito izme?u preduze?a me?u kojima se isticao sektor gra?evinarstva. Me?utim, nakon finansijske krize 2007–2010. i evropske du?ni?ke krize, Slovenija se na?la u situaciji da ne mo?e kontrolirati daljnje zadu?ivanje i otpla?ivati stare dugove. Najte?e je pogo?en sektor gra?evinarstva u 2010. i 2011. Ve? 2009. slovenski bruto doma?i proizvod po glavi stanovnika opao je 8%, ?to je najve?i pad unutar Evropske unije poslije balti?kih zemalja i Finske.

U augustu 2012. pad na godi?njem nivou i dalje je iznosio 0,8%, mada je u prvom kvartalu te godine zabilje?en rast od 0,2% (u odnosu na prethodni kvartal, nakon ?to su podaci pode?eni u skladu sa sezonom i radnim danima). Pad na godi?njem nivou pripisan je padu nivoa doma?e potro?nje i usporenju rasta izvoza. Smatralo se da su uzroci pada doma?e potro?nje fiskalni rezovi i smanjenje bud?etskih tro?kova krajem prethodne fiskalne godine, ali i neuspjeh u nastojanjima da se primijene ekonomske reforme, kao i neadekvatno finansiranje i smanjenje izvoza.

Gotovo dvije tre?ine stanovni?tva zaposleno je u tercijarnom (uslu?nom) sektoru, a preko jedne tre?ine u industriji i gra?evinarstvu. Prednost Slovenije le?i u njenoj dobro obrazovanoj radnoj snazi, razvijenoj infrastrukturi i njenom polo?aju na raskrsnici vrlo va?nih trgova?kih i transportnih puteva. Nivo direktnih stranih investicija (FDI) po glavi stanovnika u Sloveniji jedan je od najni?ih me?u ?lanicama EU, a produktivnost radne snage i konkurentnost slovenske ekonomije jo? uvijek su daleko ispod prosjeka EU. Porezi su relativno visoki, a tr?i?te rada je, po mi?ljenjima ekonomista, dosta nefleksibilno, dok kompanije gube svoja tr?i?ta na u?trb kineskih, indijskih i drugih kompanija.

Velika otvorenost slovenskog tr?i?ta ?ini njenu ekonomiju vrlo osjetljivom na ekonomske uvjete kod njenih glavnih trgova?kih partnera ?to mo?e promijeniti na njenu konkurentnost u pogledu cijena na me?unarodnom planu. Osnovne grane industrije u Sloveniji su proizvodnja motornih vozila, elektronske i elektroni?ke opreme, ma?ina, lijekova i goriva. Sve vi?e dolazi do izra?aja starenje radne snage ?to predstavlja izra?en problem slovenske ekonomije.

U oblasti rudarstva, Slovenija je poznata po rudnicima ?ive, me?u kojima se naro?ito isticao biv?i rudnik u Idriji. Taj rudnik, ranije drugi najve?i rudnik ?ive na svijetu, danas je muzej, a 2012. je, zajedno sa ?panskim rudnikom ?ive Almadén, uvr?ten i na UNESCO-ov spisak svjetske ba?tine. Slovenija je tako?er imala i brojne rudnike uglja, cinka i olova.

Stanovni?tvo

Broj stanovnika po popisima
Godina	Broj stanovnika
1857.	1.101.854
1869.	1.128.768
1880.	1.182.223
1890.	1.234.056
1900.	1.268.055
1910.	1.321.098
1921.	1.304.800
1931.	1.397.650
1948.	1.439.800
1953.	1.504.427
1961.	1.591.523
1971.	1.727.137
1981.	1.891.864
1991.	1.965.986
2002.	1.964.036
2011.	2.050.189
2021.	2.108.977

Sa oko 101 stanovnikom na kvadratni kilometar, Slovenija je me?u evropskim zemljama sa najni?om gusto?om naseljenosti (u odnosu, naprimjer, na Holandiju (402/km²) ili Italiju 195/km²). Regija Primorsko-notranjska ima najni?u gusto?u naseljenosti, dok najvi?u ima regija Srednja Slovenija. Broj stanovnika po zvani?nim podacima iznosi 2.108.977 (stanje: 1. januar 2021.) od kojih su 89% Slovenci, 3% Hrvati, 2% Srbi, i 1,10% Bo?njaci U Ustavu Slovenije posebno su nagla?ene manjine Ma?ara (u regiji Prekmurje) i Italijana u zapadnom dijelu dr?ave.

Jezik

Zvani?ni jezik u Sloveniji je slovenski jezik, ?lan je porodice ju?noslavenskih jezika. Prema podacima iz popisa 2002. slovenski jezik je bio maternji za oko 88% stanovni?tva dr?ave, dok preko 92% stanovni?tva govori ovaj jezik kod ku?e. Stoga se Slovenija svrstava me?u najhomogenije zemlje u EU u aspektu udjela govornika dominantnog jezika u dr?avi.

Religija

Bazlika djevice Marije u Brezju, tako?er poznata i kao slovenska nacionalna crkva, jedno je od najposje?enijih katoli?kih mjesta hodo?a??a u Sloveniji

Prije Drugog svjetskog rata, oko 97% stanovni?tva u Sloveniji se izja?njavalo kao katolici (rimskog obreda), oko 2,5% kao luterani, dok se 0,5% stanovni?tva izja?njavalo kao pripadnici drugih religija. Katoli?anstvo je bilo va?an faktor u socijalnom i politi?kom ?ivotu u predkomunisti?koj Sloveniji. Nakon 1945. u dr?avi je otpo?eo proces postepene ali kontinuirane sekularizacije. Nakon desetlje?a strogog "gu?enja" svih religija, komunisti?ki re?im je kasnije usvojio politiku relativne tolerancije naspram crkve, ali je ograni?io njenu socijalnu funkciju. Poslije 1990. Katoli?ka crkva je vratila glavni dio svog ranijeg utjecaja na dru?tvo, ali je Slovenija i dalje ostala prete?no sekularizirana zemlja. Prema podacima sa popisa 2002. oko 57,8% stanovni?tva su katolici. Kao i drugdje u Evropi, udio katolika je u stalnom padu. U 1991. oko 71,6% su se izjasnili kao katolici, ?to prosje?no predstavlja pad ve?i od 1% godi?nje. Najve?i dio slovenskih katolika pripada rimskom obredu, dok vrlo mali broj grkokatolika ?ivi u podru?ju Bele krajine na jugu Slovenije.

I pored relativno malog broja protestanata (manje od 1% po popisu 2002), protestantsko naslije?e je historijski vrlo zna?ajno jer se slovenski standardni jezik i slovenska literatura po?ela razvijati nakon protestantske reformacije u 16. vijeku. Danas zna?ajnija luteranska manjina ?ivi u krajnjem isto?nom podru?ju Prekmurja, gdje predstavljaju oko petine stanovni?tva, a na ?ijem je ?elu biskup sa sjedi?tem u Murskoj Soboti.

Prema popisu iz 2002. islam je druga najbrojnija vjerska grupa sa oko 2,4% stanovni?tva Slovenije. Najve?i broj slovenskih muslimana su porijeklom iz Bosne. Tre?a najbrojnija vjerska grupa sa oko 2,2% stanovni?tva dr?ave su pravoslavci, me?u kojima je najve?i broj pripadnika Srpske pravoslavne crkve, dok vrlo mali broj ostalih pravoslavaca pripada makedonskoj i drugim pravoslavnim crkvama.

Administrativna podjela

Kohezijske regije, statisti?ke regije i op?ine

Zvani?no, Slovenija je podijeljena na 212 op?ina (od kojih 11 ima status gradskih op?ina). Op?ine su jedini organ lokalne autonomije u Sloveniji. Na ?elu svake op?ine je na?elnik (slov. ?upan), izabran na mandat od ?etiri godine na op?im izborima, te op?inski savjet (ob?inski svet). U ve?ini slovenskih op?ina, ?lanovi op?inskog savjeta se biraju sistemom proporcionalne zastupljenosti, dok samo nekoliko manjih op?ina koriste sistem ve?inskog glasanja. U gradskim op?inama, op?inska vije?a se nazivaju gradska vije?a. Svaka op?ina tako?er ima i na?elnika op?inske uprave (na?elnik ob?inske uprave), kojeg imenuje na?elnik, a u ?ijoj nadle?nosti je funkcioniranje lokalne administracije.

U administrativnom smislu Republika Slovenija je podijeljena na dvije kohezijske regije, a podjela ima isklju?ivo statisti?ku namjenu:

Kohezijska regija	Povr?ina (km2)	Broj statisti?kih regija	Broj op?ina	Broj naselja
Isto?na Slovenija	12.433	8	148	3.953
Zapadna Slovenija	7.840	4	64	2.082

Gradovi u Sloveniji

Glavni ?lanak: Spisak gradova u Sloveniji

Op?ine u Sloveniji

Op?ine u Sloveniji, stanje 2018. godine

Glavni ?lanak: Spisak op?ina u Sloveniji

Slovenija je podijeljena na 212 op?ina.

Naselja u Sloveniji

Glavni ?lanak: Spisak naselja u Sloveniji

Slovenija ima 6.035 naselja, raspore?enih u 212 op?ina (stanje na dan 1. januar 2023.).

Saobra?aj

Luka Koper

Njen polo?aj na spoju velikih geografskih cjelina i podru?je kroz koje proti?u va?ne evropske rijeke su neki od razloga kri?anja glavnih saobra?ajnih puteva u Sloveniji. Op?i smjer puteva odre?en je ve? u anti?ko doba. Posebna geografska prednost u novije doba je polo?aj Slovenije na kri?anju panevropskih transportnih koridora V (najbr?a veza izme?u sjevernog Jadrana i centralne i isto?ne Evrope) i koridora X (kojim se centralna Evropa povezuje s Balkanom). To daje Sloveniji posebnu poziciju u evropskim socijalnim ekonomskim i kulturnim integracijama i obnovama.

Cestovni teretni i putni?ki transport ?ine najve?i dio saobra?aja u Sloveniji sa udjelom od oko 80%. U domenu putni?kog transporta daleko vi?e su popularni putni?ki automobili od javnog prijevoza, koji konstantno i zna?ajno opada. Slovenija ima veoma veliku gusto?u autoputeva i magistralnih puteva u odnosu na prosjek ?lanica Evropske unije. Sistem autoputeva, ?ija je izgradnja dosta ubrzana nakon 1994, polahko je pretvorio dr?avu u jednu veliku konurbaciju. Drugi sporedni i lokalni putevi su relativno zapu?teni zbog nepa?nje vlade ali i zbog sveukupnog pove?anja saobra?aja.

Postoje?a slovenska ?eljezni?ka mre?a daleko zaostaje za ?eljeznicama u ostalim ?lanicama EU, i ne mo?e se ni izbliza mjeriti sa cestovnom mre?om. Odr?avanje i modernizacija ?eljezni?ke mre?e u Sloveniji je prili?no zapu?teno zbog nedostatka finansijskih sredstava. Zbog zaostale infrastrukture, udio ?eljeznica u transportu robe je vrlo mali. Putni?ki ?eljezni?ki saobra?aj je u fazi oporavka, nakon velikog pada tokom 1990tih. Panevropski ?eljezni?ki koridori V i X te nekoliko drugih va?nih evropskih ?eljezni?kih linija se ukr?ta na podru?ju Slovenije. Gotovo svi me?unarodni tranzitni vozovi u Sloveniji prolaze kroz ljubljanski ?eljezni?ki ?vor.

Obrazovanje

Obrazovni sistem u Sloveniji se smatra 12. najbolji u svijetu i ?etvrti najbolji me?u ?lanicama Evropske unije, ?to je znatno vi?e od prosjeka OECD-a, prema podacima Programa za procjenu me?unarodnih studenata (PISA). Me?u osobama starosti od 25 do 64 godine, 12% ih je zavr?ilo vi?e ili visoko obrazovanje, a prosje?ni Slovenac proveo je 9,6 godina u formalnom obrazovanju. Prema izvje?taju OECD-a, 83% odraslih izme?u 25 i 64 godine imaju zavr?enu srednju ?kolu, ?to je daleko iznad OECD-ovog prosjeka od 74%, dok taj procenat u starosnoj grupi od 25 do 34 godine iznosi 93%. Prema popisu stanovni?tva iz 1991, stopa pismenosti u Sloveniji iznosila je 99,6%. Tako?er, aktivnosti cjelo?ivotnog u?enja su u stalnom porastu.

Osnovno

Odgovornost za osnovno i srednje obrazovanje u Sloveniji le?i na ministarstvu obrazovanja i sporta. Nakon neobaveznog pred?kolskog obrazovanja, slovenska djeca poha?aju devetogodi?nje osnovno obrazovanje, po?ev od ?este godine ?ivota. Osnovna ?kola je podijeljena na tri perioda, svaki u trajanju od po tri godine. U akademskoj 2006-2007. bilo je 166.000 u?enika upisanih u osnovne ?kole, te vi?e od 13.225 u?itelja i nastavnika, ?to daje odnos od jednog nastavnika na 12 u?enika i 20 u?enika po jednom razredu.

Srednje

Nakon zavr?etka osnovne ?kole, gotovo sva djeca (vi?e od 98%) nastavljaju srednje obrazovanje, bilo u sklopu op?ih, tehni?kih ili drugih srednjih ?kola (poput gimnazije). Srednjo?kolsko obrazovanje zavr?ava polaganjem mature, zavr?nog ispita kojim u?enici sti?u pravo upisa na fakultete. Oko 84% srednjo?kolaca nakon mature upisuje neki od fakulteta ili vi?ih ?kola.

Vi?e i visoko

Me?u nekoliko univerziteta u Sloveniji, najbolje rangirani je Univerzitet u Ljubljani, koji je prema podacima ARWU (Akademskog rangiranja svjetskih univerziteta) rangiran me?u 500 najboljih u svijetu odnosno me?u prvih 3% najboljih svjetskih univerziteta. Druga dva javna univerziteta su Univerzitet u Mariboru u slovenskoj regiji ?tajerska, te Univerzitet Primorske u istoimenoj regiji. Osim ovih, postoji i privatni Univerzitet u Novoj Gorici i me?unarodni EMUNI univerzitet.

Kultura

Knji?evnost

Tako?er pogledajte: Slovenska knji?evnost

Primo? Trubar	France Pre?eren

Najstariji sa?uvani zapis na slovenskom jeziku odnosno na nekom od slavenskih jezika uop?e jesu Bri?inski spomenici (Frajsin?ki spomenici), nastali oko 1000. godine. Oko 1550. Primo? Trubar je na njema?kom jeziku napisao i objavio prve slovenske knjige Katekizam i Abecedarij. U tim knjigama, po prvi put se zapisuje narodni slovenski jezik. Godine 1584. Jurij Dalmatin preveo je Bibliju na slovenski jezik, dok je Adam Bohori? napisao prvu gramatiku slovenskog jezika. Prvu gramatiku na slovenskom jeziku napisao je pjesnik Valentin Vodnik po?etkom 19. vijeka. On je tako?er i izdao prvi slovenski ?asopis, "Lublanske novice" (Ljubljanske vijesti). Jezik ovog vremena opisao je 1809. Jernej Kopitar. Sredinom 19. vijeka Slovenci su po?eli pisati na gajici. Tako su naprimjer Pre?ernove pjesme 1847. objavljene na ovom pismu, ali su promjene pisma utjecale samo na neke oblike rije?i. Sredinom sedamdesetih 19. vijeka Stanislav ?krabec je sastavio pravopis slovenskog jezika koji je i danas na snazi. Krajem 19. vijeka objavljen je njema?ko-slovenski rje?nik Maksa Pleter?nika, te 1899. Slovenski pravopis.

Muzika

Slovenska filharmonija osnovana je 1701. kao dio Academia operosorum Labacensium (Akademija radnih ljudi Ljubljane), jedne je od najstarijih institucija takve vrste u Evropi. Muzici u Sloveniji historijski pripadaju brojni muzi?ari i kompozitori, poput renesansnog kompozitora Jakoba Kranjskog (1550–1591), koji je imao znatan utjecaj na srednjoevropsku klasi?nu muziku, baroknog kompozitora Janeza Dolara (oko 1620–1673), te violinskog virtuoza Giuseppea Tartinija.

U moderno doba, Slovenija je u doba SFR Jugoslavije bila centar progresivnog roka, popa i punka. Me?u najpopularnijim slovenskim grupama bili su grupa Buldo?er, Laibach, La?ni Franz, Pankrti, Pepel in kri i druge. Jedan od najpoznatijih slovenskih kompozitora filmske muzike Bojan Adami? napisao je muziku za preko 70 filmova. U periodu od 1962. do 1983. u biv?oj Jugoslaviji bio je poznat festival zabavne muzike Slovenska popevka (ranije Dani slovenske zabavne muzike), a koji je od 1998. ponovno pokrenut.

Sport

Me?u najpopularnije ekipne sportove u Sloveniji ubrajaju se nogomet, ko?arka i hokej na ledu.

Slovenska nogometna reprezentacija dvaput je izborila nastup na zavr?nici Svjetskih prvenstava u nogometu (2002 i 2010), a jednom na zavr?ni turnir Evropskog prvenstva (2000).

Slovenska ko?arka?ka reprezentacija vi?e puta je nastupila na Evropskom prvenstvu, a najve?i uspjeh je osvojeno ?etvrto mjesto (2009). Me?u poznatijim slovenskim ko?arka?ima isti?e se Jure Zdovc, koji je s reprezentacijom biv?e Jugoslavije osvojio brojne medalje, a poznati moderni slovenski ko?arka?i nastupaju u NBA-ligi: Goran Dragi?, Sasha Vuja?i?, Radoslav Nesterovi? i Beno Udrih.

Najuspje?niji hokeja? Slovenije je NHL-zvijezda An?e Kopitar.

Brigita Bukovec je slovenska atleti?arka koja je na 100 m sa preponama osvojila srebro na OI 1996. u Atlanti, a na otvaranju tih igara olimpijsku baklju nosio je slovenski gimnasti?ar Leon ?tukelj, kao jedan od tada najstarijih ?ivih olimpijaca.

Od pojedina?nih sportova u Sloveniji isti?u se alpsko i nordijsko skijanje (naro?ito skija?ki skokovi/letovi, koji se odr?avaju na Letalnici u Planici). Najpoznatija imena su Bojan Kri?aj, Jure Franko (osvaja? srebra u veleslalomu na ZOI 1984. u Sarajevu), Mateja Svet, nekada?nja svjetska prvakinja u slalomu, Tina Maze, koja je pet puta progla?ena slovenskom sportisticom godine, zatim skaka?i Primo? Ulaga, Primo? Peterka, Robert Kranjec, Peter Prevc te nordijska skija?ica Petra Majdi?.

Mediji

Elektronski mediji

Glavni ?lanak: Radiotelevizija Slovenija

Glavni ?lanak: Spisak oda?ilja?kih objekata "Oddajniki in zveze" u Sloveniji

Filatelija

Glavni ?lanak: Filatelija u Sloveniji

Prva slovenska marka 26. juni 1991.

Marka Slovenije sa nominalnom vrijedno??u B iz 2003. godine

Filatelija u Sloveniji po?inje progla?avanjem samostalnosti 26. juna 1991. godine.Prva slovenska marka izlazi 26. juna 1991. godine, povodom nezavisnosti Slovenije. Vrijednost joj je 5 dinara i na njoj se nalazi nacrt zgrade parlamenta slovenskog arhitekta profesora Jo?eta Ple?nika. Tira? joj je 2.000.000 komada i marka vrijedi sve do 25. aprila 1992. godine. Znamenitost ove marke je da postoje jo? dva tipa sa razli?itim nazubljenjem i marka sa pogre?nim bojama. Nije poznata koli?ina maraka sa gre?kom, ali se o?ekuje relativno visoka katalo?ka vrijednost. Privatna izdanja nekih agentura ne mogu se uzeti kao po?tanske marke i slu?ile su vi?e kao propagandni materijal i marketin?ku probu, pred osamostaljenje Republike Slovenije, a ne kao po?tanska marka

Marke Jugoslavije vrijede sve do 25. aprila 1991. godine te postoje mnogobrojne mje?ovito frankirane po?iljke koje su interesante i zaslu?uju posebnu pa?nju u filateliji.

26. decembra izlazi serija sa vjerovatno najpoznatijim slovenskim motivom, slovenskim grbom. Uvo?enjem tolara kao plate?nog sredstva u odnosu 1:1 za dinar, marke biv?e dr?ave prestaju se koristiti i u opticaju su samo marke Slovenije. Grb Slovenije na markama je u dvijema varijantama i razlikuju se po datumu 26.12.1991 u donjem uglu. Postoje u vrijednostima od 1, 4, 5 i 11 tolara. Druga serija (bez datuma) izlazi u vrijednostima od 1, 2, 4, 5, 6, 11, 20, 50 i 100 tolara. Sve su marke sa istim motivom, ali u razli?itim bojama pozadine. Iz prve serije postoje razni podtipovi sa raznim nazubljenjem, kao i sa razli?itim detaljima.Od 1992. godine slovenska po?ta izdaje marke povodom Olimpijskih igara, Nogometnih prvenstava, Svjetskog skija?kog kupa u Mariboru, 500-te godi?njice otkri?a Amerike, kao i ro?endana i drugih obljetnica poznatih li?nosti iz historije slovenskog naroda: Anton Martin Slom?ek, Martin Kogoj, Matija ?op, Jo?e Poga?nik, Leon ?tukelj, France Pre?ern... ali i osobe iz evropske historije pojavljuju se na markama Slovenije: Ludwig van Beethoven, Giuseppe Tartini...

Motivi se vremenom sve vi?e orijentiraju na slovenska tradicionalna podru?ja kao ?to su alpinizam, priroda, gljive, ptice, ekologija, te kulturno naslje?e.Od 18. februara 1993. pa sve do 2000. godine izlazi serija sa markama kulturnog naslje?a Slovenije. Na njima se nalaze npr. tradicionalna jela (slovenska potica), ku?e sa sela u Prekmurju, uskr?nja jaja iz Bele krajine, klapotec, vjetrenja?e sa Stare gore... Marke su grafi?ki jednostavne, ali sa nevjerovatno lijepo razra?enim grafi?kim detaljima i uprkos niskoj vrijednosti, zbog visokog tira?a, obavezan su dio svake zbirke slovenskih markica. Serija se kasnije nastavlja i u prelaznom periodu pri preuzimanju eura od strane Slovenije. Od 2000. godine slovenska po?ta izdaje marke bez nominalne vrijednosti u tolarima. Vrijednost je izra?ena slovima i postoje ?etiri grupe: A, B, C i D. U zavisnosti od te?ine, namjene po?tanske po?iljke, primjenjuje se odre?ena grupa. Tako npr. A ozna?ava standardno pismo za unutra?nji promet prve te?inske klase (do 50 grama). Uporedo izlaze i marke sa tolarskom vrijedno??u, ali se sve vi?e, pogotovo u trajnim markama nominalna vrijednost ozna?ava u slovima. Nominalna vrijednost se mijenja sa povremenim poskupljenjima i vrijednost je poznata na po?tanskim ?alterima.

Poznatije serije su serije ?ipka iz Idrije iz 1996-1997 godine. Marke sa istom vrijedno??u su zajedno tiskane tako da od svake vrijednosti postoje dvije marke. Razlikuju se po motivu i boji i postoje vrijednosti od 1, 2, 5, 10, 12, 13, 15, 20, 44, 50 i 100 tolara. Marke nemaju visoku vrijednost, ali se 1996. i 1997. godine dijagonalno od lijevo dolje prema desno gore na njih utiskuje fluoroscentni ?ig sa tekstom Idrijska ?ipka i Idrija Lace, pa te marke dosti?u mnogostruku filatelisti?ku vrijednost. Osim serija Doma?e vo?e, Stari gradovi i zamkovi u Sloveniji interesatna su povremena izdanja sa tradicionalnim kostimima pod nazivom ma?kare, koje skoro svake godine pokazuju stari narodni obi?aj iz druge regije u Sloveniji.

Svake godine slovenska po?ta izdaje prigodne marke iz serije Evropa, koje su tematski iste u ?itavoj Evropi, a kao serija vrlo interesantne za sakupljanje. Od 2000. godine Slovenija izdaje i samoljepljive marke. Prepoznatljive su po valovitom nazubljenju i druga?ijem kvalitetu papira

Doplatne marke

Doplatne marke Slovenije 1992-1997. godine

Prvu doplatnu marku Slovenija izdaje 8. maja 1992. Vrijednost joj je 3 tolara i izdata je u tira?u od 1.225.000 primjeraka. Vrijedi od 8. do 15. maja, a tematski je povezana sa Crvenim kri?em. Od tada Slovenija izdaje svake godine dopatne marke, koje se razlikuju po tematici, kao npr. Sedmica protiv pu?enja, sedmica solidarnosti itd. Grafi?ka rje?enja su im vrlo jednostavna i imaju za svrhu dodatno finansiranje organizacije Crvenog kri?a u Sloveniji.

Praznici i blagdani

Praznici

• 1. januar – Nova godina (slov. novo leto)
• 8. februar – Pre?ernov dan, slovenski kulturni praznik
• 27. april – Dan otpora okupatoru
• 1. i 2. maj – Praznik rada
• 25. juni – Dan dr?avnosti
• 17. august – Udru?ivanje prekmurskih Slovenaca s maticom nakon Prvog svjetskog rata
• 15. septembar – Dan povratka Primorske mati?noj domovini
• 1. novembar – Dan mrtvih
• 23. novembar – Dan Rudolfa Maistra
• 26. decembar – Dan suverenosti i nezavisnosti

Blagdani

• Uskr?nja nedjelja i uskr?nji ponedjeljak (blagdan bez fiksnog datuma)
• Duhovi (binko?ti) (nedjelja, 50 dana nakon uskrsa)
• 15. august – Marijino uznesenje
• 31. oktobar – Dan reformacije
• 25. decembar – Bo?i?

Tako?er pogledajte

• Fakultet za upotrebljive dru?tvene studije

Vanjski linkovi

• Slu?beni sajt Vlade Slovenije
• Slovenia.si
• Turizam u Sloveniji
• Slovenija na CIA World Factbook (en)
• Slovenija na "International Futures" (en)
• Slovenija na BBC News (en)